مقاله - آزادی بیان ، حامد محقق

¤  آزادی بیان

 ?حامد محقق

خَلَقَ الانْسان¯   عَلَََّمَهُ الْبَیان . 

« خداوند انسان را آفرید و بیان را به او آموخت. » ( سوره الرحمن – آیات 3،4)

---

 ¹شاید در طول تاریخ هیچ کلمه ای به اندازه آزادی بحث برانگیز نبوده است.  بسیاری از نویسندگان ، سیاستمداران ، شاعران و ... از آزادی و برای آزادی سخن به میان آورده اند. با وجود تفاوت دید نسبت به مقوله آزادی ، در فرهنگ بسیاری از ملل ، این لفظ تقریباً یکسان معنا شده است. بیشتر فرهنگها ، آزادی را در توانایی انتخابها و جامعه عمل پوشاندن به آنها تعریف کرده اند. وقتی گفته می شود انسانها، آزادی کامل دارند به این معناست که نباید هیچ گونه محدودیتی در اندیشیدن ، صحبت کردن یا عمل کردن وجود داشته باشد.

البته تا زمانی که انتخاب مبتنی بر آگاهی عمیق ، دقیق نبوده و منجر به فرآیند مهم تصمیم گیری نشود هیچ ارزش و اعتباری ندارد و در قالب تنگ لفظ باقی خواهد ماند. لذا چگونگی طی این روال منطقی می بایست مد نظر صاحبان تریبون قرار گیرد .

یک جامعه پویا و آزاد می کوشد تا شرایط آزادی را بطور مساوی میان مردم توزیع کند و به قانون به عنوان یک مرجع ارزشمند برای تعریف حدود و ثغور آزادی می نگرد و همه را فارغ از جنس ، نژاد ،قوم ، مکنت ، قدرت و …  برابر در قانون می داند. هر چند ممکن است که صاحبان قدرت، بنام قانون بی قانونی هایی هم بکنند ولی سرانجام خوش ، از آن کسانی است که در هر مقام و جایگاهی همواره در برابر قانون تمکین می کنند.                                  

از آنجایی که درونمایه اصلی انسانها را تفکّر و تعقل تشکیل می دهد و هموست که وجه تمایز انسان از سایر موجودات است ، لذا برخورداری از آزادی ، بعنوان تحفه ثمین الهی که در نهاد بشریت سرشته شده است ، حق مسلم و بدیهی انسانهاست و همه حق دارند که در مسائل مختلف سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و ... آزادانه بیندیشند و برآیند تفکر و اندیشه خود را بیان نمایند تا کاستی ها ، کم کاریها و کمبود ها عیان شوند و تلاش برای رفع آنها هدف قرار گیرد.

یکی از مهمترین آزادیها، آزادی سیاسی است. آزادی سیاسی است که به مردم این امکان را می دهد که در فرآیند تصمیم گیری و تصمیم سازیهای حکومت مشارکت فعّالانه داشته باشند. مشارکتی که باید با  نشاط سیاسی همراه بوده و شور و شعور را توامان داشته باشد. حق انتخاب شدن و انتخاب کردن از این مقوله است. آزادی سیاسی ، حق نقد و انتقاد از سیاست های حکومت و دولت را در بر گرفته و در واقع بخشی از آزادی بیان است.

امید است که همه بتوانیم به مدد الهی در خود ظرفیت تحمل حرف مخالف را ایجاد کنیم و با عملکرد خود معاند را به مخالف و مخالف را به منتقد بدل سازیم و بسوی وضعیت مطلوب که آرمان متعالی بشریت است حرکت کنیم و بکوشیم توسعه و پیشرفت همگن را ، خود ، با برنامه ریزی ، مهندسی زمان ، درک جایگاه روشنفکران  و صاحبان اندیشه بدست آوریم.